Ορθοδοντική ονομάζεται η ειδικότητα της οδοντιατρικής επιστήμης, που ασχολείται με την αύξηση του προσώπου, τη διάπλαση της οδοντοφυΐας και της σύγκλεισης, καθώς και τη διάγνωση, αναχαίτιση και θεραπεία των συγκλεισιακών προβλημάτων σε παιδιά και ενήλικες.
Συχνές Ερωτήσεις
Σε πρώτη φάση πραγματοποιείται ένα διαγνωστικό ραντεβού στο οποίο ελέγχεται από το γιατρό η σκελετική κατάσταση των γνάθων και η οδοντοφατνιακή κατάσταση του ασθενούς.
Στη συνέχεια, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, συστήνεται η λήψη συγκεκριμένων ακτινογραφιών (κεφαλομετρική και πανοραμική ακτινογραφία), οι οποίες βοηθούν στην περαιτέρω μελέτη του περιστατικού και στο σχεδιασμό της θεραπείας.
Σε κάθε περίπτωση η απόφαση για την πραγματοποίηση της θεραπείας θα παρθεί μετά από συζήτηση και επεξήγηση του προβλήματος στον ασθενή, καθώς και των πιθανών τρόπων αντιμετώπισής του.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ορθοδοντική Εταιρεία ( American Association of Orthodontists ), η πρώτη επίσκεψη στον ορθοδοντικό θα πρέπει να πραγματοποιείται στην ηλικία των 7 ετών.
Σε αυτή την ηλικία ο γιατρός είναι σε θέση να εντοπίσει πιθανά σκελετικά και οδοντικά προβλήματα και να καθορίσει την κατάλληλη ηλικία έναρξης της ορθοδοντικής θεραπείας, εφόσον αυτή χρειάζεται, ή να οριστεί κάποιο ραντεβού επανεξέτασης της κατάστασης μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα.
Η πρώτη φάση της ορθοδοντικής θεραπείας αποτελεί ένα πρώτο στάδιο παρέμβασης στην ανάπτυξη του σκελετού του προσώπου των ασθενών , το οποίο πραγματοποιείται σε ορισμένα παιδιά σε ηλικία 7-10 ετών.
Στόχος της φάσης αυτής είναι να διορθώσει ορισμένα προβλήματα της σκελετικής κυρίως ανάπτυξης των γνάθων εκμεταλλευόμενη την ταχεία ανάπτυξη των παιδιών στην ηλικία αυτή.
Η φάση αυτή αποβλέπει στην ομαλή, αισθητική και λειτουργική ανάπτυξη του προσώπου. Συνήθως διαρκεί 12-18 μήνες και κάποιες φορές χρειάζεται να ακολουθήσει μία δεύτερη φάση θεραπείας (σιδεράκια ή αόρατοι ορθοδοντικοί νάρθηκες).
Πραγματοποιείται κυρίως με τη χρήση ακίνητων ή κινητών μηχανημάτων που τοποθετούνται στο στόμα του παιδιού και η χρονική διάρκεια εφαρμογής τους διαφέρει ανά περίπτωση.
Δυστυχώς, δεν είναι πάντα εύκολο για τους γονείς να διακρίνουν αν το παιδί τους έχει κάποιο ορθοδοντικό πρόβλημα.
Πολλές φορές υπάρχει ανάγκη ορθοδοντικής θεραπείας χωρίς τα δόντια του παιδιού να είναι στραβά.
Ενδεικτικά κάποια από τα πιο συνήθη σημάδια που μπορεί να καθοδηγήσουν τους γονείς ότι ένα παιδί έχει ορθοδοντικό πρόβλημα είναι τα εξής:
- συχνή αναπνοή από το στόμα
- απομύζηση ( πιπίλισμα ) δακτύλου που παραμένει μετά την ηλικία των 4 ετών
- συνωστισμένα (στριμωγμένα) δόντια
- δόντια με έντονη κλίση (πεταχτά δόντια)
- τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια της μέρας ή της νύχτας
- συχνοί τραυματισμοί ούλων ή παρειών (μάγουλων) από δάγκωμα
- δυσκολία μάσησης και κατάποσης της τροφής
Προσοχή τα σημεία αυτά είναι ενδεικτικά και δε σημαίνει ότι αν απουσιάζουν το παιδί δεν χρειάζεται να επισκεφτεί τον ορθοδοντικό. Μόνο μετά από εξέταση από ειδικό ορθοδοντικό μπορεί να διαπιστωθεί η παρουσία ή απουσία ορθοδοντικών προβλημάτων.
Κάθε θεραπεία είναι εξατομικευμένη με βάση τις ανάγκες του κάθε ασθενούς, επομένως δε μπορεί να οριστεί συγκεκριμένο διάστημα θεραπείας.
Στο διαγνωστικό ραντεβού ο ειδικός ορθοδοντικός είναι σε θέση να εκτιμήσει το διάστημα της θεραπείας με κάποιες αποκλίσεις, σύμφωνα και με τον τύπο θεραπείας που έχει επιλεγεί.
Σε γενικότερα πλαίσια ο μέσος όρος για μία πλήρη ορθοδοντική θεραπεία με ακίνητους ορθοδοντικούς μηχανισμούς στατιστικά βρίσκεται στους 24 περίπου μήνες.
Στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών δεν εμφανίζεται πόνος κατά τη διάρκεια της θεραπείας, καθώς οι μετακινήσεις που πραγματοποιούνται είναι ήπιες και ελεγχόμενες από το γιατρό.
Αυτός είναι ο κύριος λόγος που η συχνότητα των επισκέψεων είναι περίπου κάθε 4 με 6 εβδομάδες για την ενεργοποίηση των μηχανισμών.
Ωστόσο, στα αρχικά στάδια της θεραπείας μπορεί να εμφανιστεί μία μικρή ενόχληση, κυρίως μέχρι την προσαρμογή του ασθενούς στους ορθοδοντικούς μηχανισμούς, η οποία διαρκεί 3 με 5 ημέρες μετά την αρχική τοποθέτηση των μηχανισμών.
Σε γενικές γραμμές δεν υπάρχει καμία αντένδειξη στη κατανάλωση τροφών και ροφημάτων με εξαίρεση τις πολύ σκληρές τροφές ( π.χ. παξιμάδια, ξηρούς καρπούς, ποπ-κορν, μπάρες δημητριακών, παστέλια…), λόγω του ότι μπορεί να προκαλέσουν αποκόλληση σε κάποιο σιδεράκι και να προκληθεί ενόχληση στον ασθενή και μικρή καθυστέρηση στην εξέλιξη της θεραπείας.
Φυσικά, συστήνεται η αποφυγή κολλωδών τροφών (π.χ. ζελεδάκια, τσίχλες, marshmallows…).
Καλό είναι να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης γιατί υπάρχει αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης τερηδόνας, εάν ο ασθενής δεν είναι συνεργάσιμος και σχολαστικός με τη στοματική υγιεινή.
Επιπλέον προτείνεται καθαρισμός από τον οδοντίατρο ανά 6μηνο και βούρτσισμα 2 φορές τουλάχιστον την ημέρα.
Οι εξαγωγές μονίμων δοντιών αποτελούν θεραπευτική επιλογή, όπως και κάθε άλλη θεραπευτική μέθοδος για συγκεκριμένα περιστατικά.
Περιορίζονται μόνο σε περιπτώσεις απόλυτης ένδειξης, μετά από μελέτη του περιστατικού από τον ειδικό ορθοδοντικό, αξιολόγησης των ακτινογραφιών και των αρχικών φωτογραφιών του ασθενούς και συζήτησης με τον ασθενή.
Δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση μία εύκολη επιλογή για τον ιατρό, αλλά πάντα την ιδανική θεραπευτική επιλογή για το συγκεκριμένο περιστατικό.
Δεν υπάρχει κανένας απολύτως περιορισμός στην ηλικία για την ορθοδοντική θεραπεία.
Κάθε ενήλικας έχει τη δυνατότητα να υποβληθεί σε θεραπεία για να βελτιώσει το χαμόγελό του.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ενήλικες προτιμούν τη θεραπεία με αόρατους ορθοδοντικούς νάρθηκες, λόγω αυξημένων αισθητικών απαιτήσεων.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλες αισθητικές και διακριτικές επιλογές, όπως τα γλωσσικά (εσωτερικά) σιδεράκια αλλά και τα κεραμικά (διάφανα) σιδεράκια.
Το κόστος της θεραπείας είναι πλήρως εξατομικευμένο ανάλογα με τις ανάγκες της θεραπείας του κάθε ασθενούς.
Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο ποσό που κοστίζει μία ορθοδοντική θεραπεία, αλλά ο κάθε ασθενής πληρώνει αυτό που αναλογεί στην πλήρως εξατομικευμένη θεραπεία που θα ακολουθήσει.
Η έναρξη της ορθοδοντικής θεραπείας θα πρέπει να ξεκινήσει στην καθορισμένη από τον ειδικό ορθοδοντικό ηλικία, καθώς η θεραπεία στηρίζεται πολλές φορές στο αυξητικό δυναμικό που διαθέτουν τα παιδιά και το οποίο μπορεί να διορθώσει σκελετικά προβλήματα που είναι δύσκολο ή και αδύνατο να διορθωθούν στην έφηβη ή ενήλικη ζωή.
Επιπλέον, είναι αρκετά πιο εύκολο για τα παιδιά να δεχθούν να βάλουν σιδεράκια σε μικρή ηλικία απ’ ότι στην ενήλικη ζωή, ενώ η αισθητική βελτίωση του χαμόγελου ενισχύει την αυτοπεποίθηση και τη διάθεση του παιδιού.
Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις η ορθοδοντική θεραπεία προστατεύει τα πρόσθια δόντια από τραυματισμούς που είναι αρκετά συχνοί στην παιδική ηλικία ειδικά σε δραστήρια παιδιά. (προπέτεια άνω προσθίων δοντιών)
Τα σιδεράκια δεν προκαλούν δυσκολία στην ομιλία του παιδιού σε καμία περίπτωση.
Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις τα παιδιά χρειάζονται λίγες μέρες να προσαρμοστούν στη νέα θέση των χειλέων κατά την έναρξη της θεραπείας.
Αντιθέτως, με τη βελτίωση της θέσης των δοντιών βελτιώνεται και η ικανότητα άρθρωσης, η οποία εμποδιζόταν από τη λανθασμένη θέση των δοντιών στο φραγμό.
