Τραύμα στα δόντια συνήθως συμβαίνει σε ατυχήματα και σε τραυματισμούς σχετιζόμενους με αθλητισμό κυρίως σε μικρά παιδιά. Το κάταγμα είναι το πιο σύνηθες σύμβαμα στους τραυματισμούς δοντιών. Μετατόπιση δοντιού ή εκγόμφωση (το δόντι φεύγει τελείως από τη θέση του) είναι λιγότερο συχνά αλλά πιο σοβαρά συμβάματα μετά από τραύμα. Οποιοδήποτε οδοντικό τραύμα ακόμα κι αν φαίνεται απλό απαιτεί εξέταση από εξειδικευμένο οδοντίατρο ώστε να αντιμετωπισθεί έγκαιρα.
– Έπεσα κάτω και έχει αλλάξει η θέση του δοντιού, τι πρέπει να κάνω;
Η μετατόπιση του δοντιού μπορεί να έχει συμβεί με 3 τρόπους.
Εμβύθιση
ύπαρξη κάθετης μετακίνησης του δοντιού προς το εσωτερικό του φατνίου. Το δόντι δείχνει κοντύτερο καθώς ένα τμήμα της μύλης έχει πλέον πιεστεί κάτω από τη γραμμή των ούλων. Συχνά συνοδεύεται από κάταγμα της ρίζας ή και του οστού της γνάθου λόγω της πίεσης. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία-απονεύρωση.
Μερική εκγόμφωση – Πλάγια μετατόπιση
Σε αυτή τη μορφή τραυματισμού, συνήθως μετά από κάθετα χτυπήματα προς τον άξονα του δοντιού, το δόντι παρουσιάζει πλάγια μετατόπιση και πιθανόν να συνοδεύεται από κάταγμα του φατνιακού οστού από την πλευρά της μετατόπισης της ρίζας. Συνήθως δεν εμφανίζεται αυξημένη κινητικότητα λόγω της ενσφήνωσης της ρίζας στο φατνιακό οστό. Υπάρχει εκτεταμένη βλάβη των περιοδοντικών συνδέσμων, μάτωμα, και συχνά παρουσιάζεται νέκρωση του πολφού. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία-απονεύρωση.
Μερική εκγόμφωση – Κάθετη μετατόπιση
Υπάρχει κάθετη μετακίνηση του δοντιού και μερική εκγόμφωση από το φατνίο, δηλαδή έχει βγεί κατά ένα μέρος από τη θέση του και φαίνεται τμήμα της ρίζας του. Συνοδεύεται από μάτωμα στις παρυφές των ούλων. Το δόντι εμφανίζει έντονη κινητικότητα, δείχνει μακρύτερο από το φυσιολογικό προεξέχοντας από τα άλλα δόντια. Υπάρχει μερική ή ολική καταστροφή των νεύρων και διακοπή της αιμάτωσης του δοντιού. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία -απονεύρωση.
– Έπεσα και βγήκε εντελώς το δόντι μου, τι πρέπει να κάνω;
- Εάν το δόντι που βγήκε είναι νεογιλό δεν ξανατοποθετείται στο στόμα αφού υπάρχει κίνδυνος βλάβης στο σπέρμα του μόνιμου αλλά πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα τον οδοντίατρο για να ελέγξει τα παρακείμενα δόντια, για τυχόν υπολείμματα ρίζας, αν έχει επηρεάσει τα μόνιμα και να αντικατασταθεί το χαμένο δόντι ώστε να διατηρηθεί ο χώρος για την φυσιολογική ανατολή του μόνιμου.
- Εάν το δόντι που βγήκε είναι μόνιμο είναι σημαντικό να κινηθείτε γρήγορα:
- Βρίσκουμε το δόντι.
- Ξεπλένουμε το δόντι με κρύο τρεχούμενο νερό μέχρι 10 δευτερόλεπτα , χωρίς να πιάσουμε την ρίζα του.
- Βάζουμε το δόντι ξανά στη θέση του στο στόμα και το κρατάμε σταθερό με γάζα. Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό , τοι διατηρούμε σε γάλα. Αν στον χώρο που είστε δεν υπάρχει κρύο γάλα μπορεί να διατηρηθεί στο στόμα του ασθενή κάτω από την γλώσσα, εφόσον ο ασθενής δεν είναι παιδί αφού υπάρχει κίνδυνος κατάποσης. Σε αυτήν την περίπτωση μεταφέρεται σε δοχείο με σάλιο του ασθενή.
- Επισκεπτόμαστε αμέσως τον οδοντιατρο
– Τα δόντια που βγαίνουν και επανατοποθετούνται έχουν καλή πρόγνωση;
Η αντιμετώπιση και η εξέλιξη του εκγομφωμένου δοντιού εξαρτάται από δύο σημαντικούς παράγοντες:
- Αν έχει ολοκληρωθεί η διάπλαση του ακρορριζίου και η κατάσταση των κυττάρων του περιοδοντικού συνδέσμου, που εξαρτάται από τον χρόνο παραμονής του δοντιού σε στεγνό περιβάλλον αφού μετά από 60 λεπτά έχουν νεκρωθεί.
- Η ταχεία προσέλευση αν είναι δυνατόν και σε λιγότερα από μια ώρα μπορεί να εξασφαλίσει την διατήρηση του δοντιού στο φραγμό.
– Μετά από μία πτώση πρέπει να ελεγχθούν και άλλα ανατομικά στοιχεία πέρα από τα δόντια;
Σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού προτεραιότητα αποτελεί η εξασφάλιση της ζωής του ασθενή με την παροχή πρώτων βοηθειών και την άμεση διακομιδή του στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Μετά από μία δυνατή πρόσκρουση υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού και άλλων ιστών του στόματος, όπως κάταγμα φατνιακού ιστού, κάταγμα γνάθου, εξάρθρωση γνάθου – βλάβη στην κροταφογναθική διάρθρωση και τραυματισμοί μαλακών ιστών (λ.χ. χείλη).
– Πως μπορεί να προληφθεί ο οδοντικός τραυματισμός;
Για να προληφθεί ο οδοντικός τραυματισμός είναι απαραίτητη η επίβλεψη των μικρών παιδιών, η κατάλληλη διαμόρφωση των χώρων όπου παίζουν τα νήπια, η χρήση ειδικών ναρθηκών των δοντιών σε άτομα που αθλούνται και η έγκαιρη ορθοδοντική θεραπεία σε περιστατικά με έντονη οριζόντια πρόταξη.
